Amper twintig jaar geleden vroeg ze nog: ‘Mama, wat had ik eigenlijk voor kleren aan toen ik geboren werd?’ Inmiddels vraagt deze dochter hele andere dingen. ‘Jullie komen toch ook naar mijn afstubo?’ Afstubo? Ja, de afstubo: een vrolijke borrel voor een besloten gezelschap, ter ere van het afstuderen van de feesteling. Met veel bier en wijn. Met soepele jongens in mooie pakken en mooie meisjes in soepele jurken. Maar bovenal met grappige anekdotes, liedjes, foto’s en speeches.

Dat een speech van moeders kant er niet in zit, is al snel duidelijk. Zelfs een aanmoediging als ‘je moet gewoon denken dat het bloemkolen zijn, al die hoofden’, trekt me niet over de streep. En dat hoeft ook niet. Want hoewel het de eerste keer is dat ik een afstubo ga meemaken, meen ik vrij zeker te weten dat er in Leiden niemand, ook de dochter niet, zit te wachten op een speech van een middelbaar mens dat met donkere kringen onder de armen en het zweet op de bovenlip, eerst het knopje van de microfoon niet vindt en zich vervolgens al stotterend door een paar moeizaam bij elkaar geschraapte regels vol moederlijke pathetiek heen ploetert. Nee bedankt.

‘Hoe vindt u het dat uw dochter nu naar Engeland gaat?’ vraagt een van haar studievriendinnen terwijl ze een slok neemt. Zonder te stamelen komt het eruit. ‘Ach weet je, toen ze naar Leiden ging dacht ik nog: waarom gaat ze niet in Nijmegen studeren? Dat is toch veel dichterbij? Maar inmiddels hum ook ik instemmend als weer eens iemand beweert dat de wereld een dorp is. We zijn sneller met het vliegtuig van Eindhoven in Londen dan met de trein in Leiden. Bovendien leven we in het digitale tijdperk. We kunnen meer whatsappen en facetimen dan ons lief is. Dus waar hebben we het over hè? En laten we eerlijk zijn. Twee jaar, dat is toch niets?’ Daar is ie dan. De speech die ik al weken non-stop afsteek in mijn eigen hoofd.

Deze column is gepubliceerd in de Limburgse kranten op 23 september 2016.